Uyuz hastalığının son zamanlarda yaygın olarak görüldüğünü ifade eden Dermatoloji Uzmanı Dr. Aslı Tokmak, “Uyuz hastalığı son dönemde iyice artmış olup, dermatoloji polikliniğindeki hastalarımızın neredeyse yüzde 25-30'una uyuz hastalığı tanısı koymaktayız. Uyuz hastalığı insandan insana bulaşır. Kuluçka süresi ortalama 3-6 hafta arasındadır” dedi. Dermatoloji Uzmanı Dr. Neşe Göçer Gürok ise uyuz vakalarındaki artışın 2018 yılından bu yana devam ettiğine dikkat çekti.
Vakalarda yaşanan artışın sık göç ve deprem sonrası çadır kentlerde toplu yaşamanın etkili olduğunu söyleyen Tokmak, hayvanlarda uyuz hastalığına neden olan etkenlerin insanlarda uyuz hastalığına neden olmayacağını belirterek "Uyuz hastalığı insandan insana bulaşır” dedi.
Bulaşın genellikle uzun süreli yakın temas ile olduğunu dile getiren Tokmak, “Uyuz paraziti uçamaz, zıplayamaz. Kısa süreli tokalaşmak, sarılmak ile uyuz bulaşma ihtimali çok düşüktür. Daha uzun süreli sarılma, aynı yatakta uyumak, aynı koltukta oturmak, ortak kullanılan havlular ve kıyafetler ile bulaşır. Mağazalarda denediğiniz kıyafetlerle de uyuzun bulaşma ihtimali var. Kıyafeti satın aldıktan sonra yıkayarak giymek, eve gelince vücuda kese yaparak duş almak bulaş ihtimalini düşürecektir” şeklinde konuştu.
HEMEN BELİRTİ VERMEZ
Uyuz hastalığı bulaştıktan sonra hemen belirti vermediğini ve kaşıntının hemen ertesi gün başlamadığını söyleyen Tokmak, şu bilgileri paylaştı:
“Kuluçka süresi ortalama 3-6 hafta arasındadır. Uyuz paraziti sıcaklık arttığında hareketlenmeye başladığı için özellikle kaşıntı geceleri yatağın içerisinde, sıcak ortamda ve sıcak suyla banyo sonrası daha da artar. Gece yatağa girince artan kaşıntı özellikle uyuz hastalığı için tipiktir.”
TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Tedavi yollarını anlatan Uzm. Dr. Tokmak, şunları söyledi:
“Uyuz hastalığının tedavisinde özellikle bireyin sadece kendisinin değil, ev halkının ve iş yerinde yakın temas ettiği kişilerin de tedaviyi eksiksiz uygulaması çok önemlidir. Eğer sadece kişi kendisi tedaviyi uygular ve diğerleri yapmazsa, bu sefer kişinin kendisi tedavi olur ama kuluçka süresi ortalama 3-6 hafta arasında değiştiği için diğer kişilerde ilk başta kaşıntı olmasa bile 3-6 hafta sonrasında kaşıntı başlar ve tekrar kişiye bulaştırma ihtimali artar. Bu yüzden temas ettiği ve birlikte yaşadığı kişilerin eş zamanlı ve eksiksiz olarak tedaviyi uygulamaları tedavinin en önemli kısmıdır. Tedavide ağızdan alınan haplar ve deriye sürülen losyon ve şampuanlar yer almaktadır. Uyuz parazitini ve deri altındaki tünellerde yer alan yumurtalarını öldürmek için losyonlar ve kremler belirli sürelerle ciltte bırakılır ve ardından tekrar yıkanır. İlaçların gebelerde ve çocuklarda da uygulanabilen formları mevcuttur. Bu losyonlara bağlı ciltte tahriş ve kuruluk da olabileceği için bu sırada nemlendirici krem ile cilt bariyerini onarmalarını önermekteyiz. Tedavi ile parazitin oluşturduğu tüneller geriler ve kaşıntı oldukça azalır, ancak uyuz parazitinin dışkısı ve kalıntıları vücutta bağışıklık sistemi hücrelerini uyarır ve bu hücrelerin vücuttan temizlenmesi sürecinde yani 3-4 hafta daha kaşıntı az da olsa devam edebilir.”
KIYAFETLER 60 DERECEDE YIKANMALI
Tedavide temizlik aşamasının da ayrı önem taşıdığına dikkat çeken Tokmak, “Kişinin son 3-4 hafta içerisinde giydiği kıyafetler, nevresim gibi malzemeleri 60 derece sıcaklıkta yıkanır. Yıkandığında bozulabilecek kıyafetler, ceketler, kabanlar, ayakkabılar, çantalar gibi malzemeleri ise büyük kalın bir poşetin içerisine koyup ağzı sıkıca bağlanarak 7-10 gün açık havada bekletilir, ardından yıkanıp ütülenerek giyilebilir. Koltuk, sandalye ve halılar süpürülerek sirkeli sıcak su ile temizlenmelidir. Evdeki yüzeyler ve kapı kolları da sirkeli su ile temizlenmelidir. Çünkü uyuz mikrobu insan vücudu dışında cansız yüzeylerde de yaklaşık 36 saat canlı kalabilmektedir” açıklamasında bulundu.
BULAŞ RİSKİ MEVCUT
Uyuz hastalığının Türkiye'de önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelmiş olup neredeyse salgın boyutunda olduğunun altını çizen Tokmak, “Şunu unutmayalım ki bu hastalıkla ilgili bildiklerimiz dâhilinde hepimize bulaş riski mevcuttur. Bu utanılacak, saklanacak bir hastalık değildir. Bu yüzden uyuz hastalığı olan kişilerin temas ettiği kişilere de uyuz hastalığının olduğunu söylemesi ve onların da tedaviyi eksiksiz uygulamaları hastalığın yayılmasını önlemek ve kontrol altına almak için çok önemlidir” dedi.